ХАШИМОТОВА БОЛЕСТ (ХАШИМОТО ТИРОИДИТ)

Хашимото тироидитис е автоимуна болест каде што клетките на имунолошкиот систем го напаѓаат и уништуваат ткивото на тироидната жлезда. Симптомите не мора да се појавуваат на почетокот, а како што воспалението напредува, тироидните хормони се намалуваат, што доведува до хипотироидизам. Болеста на Хашимото се јавува кај двата пола, нешто почесто кај жените по 40-тата година од животот, а според најновите истражувањата случаи има и кај тинејџерите.

Тироидната жлезда е ендокрина жлезда која се наоѓа на предниот дел на вратот, под Адамовото јаболко. Таа е одговорна за производство на Т3 – тријодотиронин и Т4 – тироксин, хормони кои го регулираат метаболизмот на телесните клетки.

Други имиња покрај болеста на Хашимото се користат тироидитис на Хашимото, хроничен лимфоцитен тироидитис и автоимун тироидитис.

Причината за болеста Хашимото не е откриена

Точната причина за Хашимотовата болест сè уште е непозната, но докажано е дека автоимуните процеси играат значајна улога. Имунолошкиот одговор на телото предизвикува воспалителен процес кој со текот на времето ја уништува структурата на жлездата и предизвикува карактеристични симптоми.

Лекарите во Америка наведуваат статистички податоци според кои во САД на секои 100 луѓе пет лица заболуваат од Хашимото. За Северна Македонија нема прецизни податоци, но се претпоставува деа болеста ги погодува секои 7 или 8 жители на овие простори.

Иако почесто се јавува кај жени по 40-годишна возраст, Хашимото ги погодува двата пола. Истражувањата покажуваат дека ризикот од воспаление се зголемува доколку во семејството има пациенти кои веќе страдаат од автоимуна болест. Некои од предизвикувачите на автоимуните процеси се вируси, стрес, инфекции или зрачење.

На почетокот болеста е скриена

На почетокот клиничката слика е ретка или воопшто нема никакви симптоми. Како што напредува воспалението, тироидната жлезда се зголемува, што пациентот го забележува или случајно го открива при преглед поради други проблеми. Кога неговата функција е значително намалена, се појавува поспаност, замор, несоница, нервоза… што е аларм што побрзо да се оди на лекар.

Како што болеста напредува, може да се појават некои од следниве симптоми:

• зголемување на телесната тежина,
• слаб квалитет и губење на косата, кршливи нокти, сува кожа,
• нарушен менструален циклус,
• болки во зглобовите и грчеви во мускулите,
• срцеви нарушувања,
• намалено потење,
• чувствителност на студ,
• засипнатост,
• вкочанетост/пецкање,
• слаба меморија,
• депресија

Сето ова се знаци на намалена функција на тироидната жлезда, која може да се почувствува на вратот како зголемена, ситно зрнеста структура. Болестите кои ги погодуваат пациентите се различни, може да вклучуваат само неколку или повеќе симптоми, предизвикуваат различни системски проблеми. Тоа е сериозна болест и важно е да се посети лекар кој ќе постави дијагноза и ќе препише терапија.

Биохемиски анализи

На првиот преглед, лекарот ќе разговара со пациентот и ќе ги побара сите важни детали за симптомите кои пациентот ги забележал, за семејната медицинска историја и го палпира вратот. Доколку се работи за Хашимото, ќе биде потребно да се направат лабораториски испитувања.

Меѓу другото, се утврдува присуство на антитироидни антитела (TPО), потоа нивото на тироидните хормони во крвта и ТSH кои ја поттикнуваат работата на тироидната жлезда. Кај некои пациенти наодот на ТPО е нормален, па затоа се применуваат дополнителни дијагностички процедури, ултразвучен преглед на тироидната жлезда и поретко пункциона биопсија.

Терапијата е доживотна

За жал, не постои лек за Хашимото тироидитис. Доколку пациентот има блага клиничка слика, мало зголемување на жлездата без субјективни пореметувања, со редовни контроли и проверка на хормоналниот статус, во консултација со лекар ендокринолот, можно е терапија да не е потребна.

Болеста на Хашимото треба да се сфати сериозно, доколку не се лекува може да влијае на појавата на рак.

Со хормонална терапија, која се зема во форма на таблети, се постигнува добро регулирање на нивото на хормоните во организмот, што во следните неколку месеци доведува до губење на симптомите и регулирање на метаболизмот. Терапијата се зема доживотно. Ако тироидната жлезда е премногу зголемена, може да биде индицирано хируршко отстранување на дел или на целата тироидна жлезда.